Kąpiele w gorących źródłach (onsen) są głęboko zakorzenione w japońskiej kulturze, sięgając tradycjami ponad 1000 lat wstecz. Japończycy wierzą, że regularnie korzystanie z onsenów ma właściwości lecznicze i oczyszczające – także dla ciałai ducha. Woda w naturalnych źródłach, bogata w minerały, osiąga temperatury od 37°C do 46°C. Kąpiele odbywają się nago, po dokładnym umyciu ciała. Onseny dzielą się na publiczne i prywatne, zewnętrzne (rotenburo) i wewnętrzne. Większość z nich jest podzielona na strefy męskie i żeńskie. Obecnie w Japonii funkcjonuje ponad 3000 obiektów takie, często połączonych z tradycyjnymi ryokanami (hotelami). Nie mogą z nich korzystać osoby z tatuażami.
Japońskie onsen to więcej niż zwykłe kąpiele w gorących źródłach – to prawdziwa podróż duchowa sięgająca korzeniami starożytnych tradycji shintoistycznych. W kulturze japońskiej gorące źródła od wieków pełnią rolę świętych miejsc oczyszczenia ciała i duszy. Rytuał kąpieli w onsenie rozpoczyna się już od dokładnego umycia się przed wejściem do głównego basenu (nazywanego rotenburo, jeśli znajduje się na świeżym powietrzu). Japończycy wierzą, że zanurzenie w naturalnych gorących wodach przynosi ukojenie dla zmęczonego ciałai prowadzi do głębokiego spokoju wewnętrznego. Woda w onsenach ma różnorodne składniki mineralne – od siarki przez żelazo po radoczynny radon – każdy typ źródła ma swoje specyficzne właściwości lecznicze. Właśnie dlatego Japończycy tak chętnie planują „toji” – czyli lecznicze pobyty w uzdrowiskach z gorącymi źródłami. Oto najważniejsze zasady korzystania z onsenów:
- Dokładne umycie całego ciała przed wejściem do wody
- Zachowanie ciszy i spokoju w trakcie kąpieli
- Zakaz wnoszenia ręczników do wody
- Separacja basenów damskich i męskich
- Zakaz wchodzenia z tatuażami (choć niektóre onseny już to akceptują)
- Maksymalny czas zanurzenia: 15-20 minut
Rytuały i etykieta onsenów – duchowa strona kąpieli
Prawdziwa sztuka korzystania z onsenów polega na odpowiednim wyczuciu tempa i temperatury. Doświadczeni bywalcy gorących źródeł wiedzą, że najlepsze rezultaty osiąga się poprzez naprzemienne zanurzanie w wodach o różnej temperaturze. Tradycyjne japońskie onseny często dają także możliwość medytacji w specjalnie zaprojektowanych ogrodach zen (karesansui). Czy możemy sobie wyobrazić lepszy sposób na osiągnięcie wewnętrznej harmonii? W niektórych uzdrowiskach (szczególnie tych położonych w górach) można doświadczyć unikalnego rytuału „yumomi” – czyli tradycyjnego mieszania wody drewnianymi wachlarzami w celu jej ochłodzenia.
Aktualnie oblicze japońskich gorących źródeł
Nowoczesne kompleksy onsenowe łączą tradycyjne elementy z nowoczesnymi udogodnieniami. Popularność zyskują przede wszystkim tzw. super-sento – wielkie kompleksy z różnorodnymi basenami, saunami i strefami relaksacyjnymi. Teraz można znaleźć onseny tematyczne (na przykład kawowe czy winne), które przyciągają młodsze pokolenia. Jednak nawet w najbardziej nowoczesnych obiektach przestrzega się podstawowych zasad etykiety i szacunku dla tradycji. Można powiedzieć o fenomenie „kokoro no yutori” (przestrzeń w sercu) – koncepcji, która doskonale oddaje istotę japońskiego podejścia do kąpieli w gorących źródłach. Właśnie w onsenach – pośród pary unoszącej się nad wodą i w otoczeniu malowniczych krajobrazów – można najpełniej doświadczyć tej równowagi między ciałem a duchem (która stanowi fundament japońskiej kultury dobrostanu).
Onsen: Gdzie woda wypływa prosto z duszy Japonii – poznaj święty rytuał kąpieli
Onsen jest to japońska łaźnia publiczna – to święta przestrzeń, gdzie woda i duch łączą się w harmonijną całość. Tradycyjne kąpieliska onsen, zasilane gorącymi źródłami wulkanicznymi, wymagają ścisłego przestrzegania etykiety, która ewoluowała przez stulecia. Przed wejściem do głównego basenu konieczne jest dokładne umycie całego ciała, co symbolizuje fizyczne, duchowe oczyszczenie. Kąpiel w onsenie odbywa się nago, co wyraża równość wszystkich ludzi wobec natury i bóstw. Tatuaże są często zakazane ze względu na ich historyczne powiązania z yakuzą.
Japończycy wierzą, że minerały zawarte w wodach termalnych mają właściwości lecznicze, a sama kąpiel pomaga osiągnąć stan głębokiego relaksu i medytacji. Przebywanie w gorącej wodzie ma prowadzić do oczyszczenia duszy i umysłu, pozwalając na głębszą łączność z naturą i własnym wnętrzem. W onsenach obowiązuje zasada ciszy i spokoju – to czas na kontemplację i wyciszenie.
Każdy onsen ma swój unikalny charakter, określany przez skład mineralny wody i otaczający krajobraz.
Zanurzona w wodzie osoba powinna zachować spokój i godność, unikając gwałtownych ruchów czy głośnych rozmów. Ręcznik, który służy do osuszania ciała, nie powinien dotykać wody. Niektóre onseny dają różne baseny o różnych temperaturach i składzie mineralnym, każdy z nich ma swoje specyficzne właściwości terapeutyczne i duchowe znaczenie.
Onsen w Japonii – termalna mapa skarbów relaksu i tradycji
Japońskie gorące źródła, zwane onsen, są głęboko zakorzenione w kulturze tego kraju, dając relaks, a także liczne zyski zdrowotne.
Najsłynniejsze regiony onsenów znajdują się w prefekturach Gunma, Nagano i Oita, gdzie geotermalna aktywność jest szczególnie intensywna. Północna wyspa Hokkaido słynie z dzikich gorących źródeł otoczonych śnieżnym krajobrazem, w czasie gdy region Tohoku oferuje tradycyjne ryokany z widokiem na górskie szczyty.
- Beppu – największe skupisko źródeł termalnych w Japonii
- Hakone – ciekawe źródła z widokiem na górę Fuji
- Kusatsu – znane z unikalnego systemu chłodzenia wody
- Noboribetsu – słynne z „Piekielnej Doliny”
- Arima – jedno z najstarszych onsenów w Japonii
- Dogo – inspiracja dla filmu „Spirited Away” Miyazakiego
Każdy region wyróżnia się unikatowym składem mineralnym wód, wpływa to na ich właściwości lecznicze i kolor. Wody bogate w siarkę mają typowy zapach i mleczny odcień, w czasie gdy te mające żelazo przybierają rdzawo-brązową barwę.
Ukryte perły japońskich kąpielisk – sekretne lokalizacje dla prawdziwych koneserów
Mało znane, ale równie ciekawe są niewielkie onsen położone w odległych górskich wioskach prefektury Yamagata. Te kameralne źródła dają niezapomniane doświadczenia z dala od turystycznego zgiełku, gdzie można zanurzyć się w gorących wodach obserwując spadające płatki śniegu lub jesienne liście klonów. Wiele z nich zachowało autentyczny charakter sprzed stuleci, niektóre są prowadzone przez te same rodziny od pokoleń. Szczególnie interesujące są tzw.
rotemburo – zewnętrzne baseny termalne, gdzie można doświadczyć harmonii z naturą w jej najczystszej postaci.
Siarkowe kąpiele w onsenach – naturalny eliksir dla duszy i ciała
Wody siarkowe w japońskich onsenach górskich to niezwykły skarb natury, który od wieków służy ludzkości jako źródło zdrowia i regeneracji. Charakterystyczny zapach siarkowodoru, choć początkowo może wydawać się nieprzyjemny, jest sygnałem obecności bardzo cennych właściwości leczniczych. Temperatura tych wód, zazwyczaj wahająca się między 37 a 42°C, w połączeniu z wysoką zawartością związków siarki, stymuluje krążenie krwi i wspomaga metabolizm komórkowy. Kąpiele w takich źródłach efektywnie łagodzą dolegliwości reumatyczne, wspomagają leczenie chorób skóry, w tym łuszczycy i egzemy, oraz przyspieszają gojenie się ran. Częste zanurzanie się w wodach siarkowych może mocno poprawić stan zdrowia osób cierpiących na schorzenia układu oddechowego, szczególnie w przypadku przewlekłych stanów zapalnych dróg oddechowych. Tak, wody te wykazują silne działanie bakteriobójcze i przeciwzapalne, co sprawia, że są naturalnym antybiotykiem. Minerały zawarte w wodach siarkowych mają także pozytywny wpływ na układ nerwowy, redukując stres i napięcie mięśniowe. Niektóre badania mówią, że częste kąpiele w onsenach siarkowych mogą zmniejszyć poziom kortyzolu – hormonu stresu – w organizmie. Szczególnie cenne są kąpiele w wysokogórskich onsenach, gdzie czyste powietrze i malownicze krajobrazy też potęgują efekt terapeutyczny. Zwróćmy uwagę, że jedna sesja w onsenie powinna trwać około 15-20 minut, a najlepsze efekty osiąga się, stosując serię kąpieli przez parę dni pod rząd. Japończycy od pokoleń traktują wizyty w onsenach jako formę terapii, a także jako ważny element dbania o zdrowie psychiczne i fizyczne.
